aşı takvimi ne demek?

Aşı Takvimi: Hastalıklardan Korunmanın Temel Taşlarından

Aşı takvimi, bireylerin yaşamları boyunca belirli zaman aralıklarında olmaları gereken aşıları gösteren bir çizelgedir. Bu takvimler, başta çocuklar olmak üzere tüm yaş gruplarındaki bireyleri, Bulaşıcı Hastalıklar'dan korumak amacıyla hazırlanır. Aşı takvimlerinin amacı, bağışıklık sistemini uyararak vücudun hastalıklara karşı direnç geliştirmesini sağlamaktır.

İçindekiler

1. Giriş

Aşılar, Bağışıklık Sistemi'ni harekete geçirerek vücudun hastalıklara karşı antikor üretmesini sağlayan biyolojik preparatlardır. Aşı takvimleri, bilimsel araştırmalar ve Epidemiyoloji verileri doğrultusunda, hangi yaşta hangi aşının yapılması gerektiği konusunda rehberlik eder. Aşı takvimleri, ülkeden ülkeye farklılık gösterebilir, ancak temel amaç aynıdır: toplum sağlığını korumak.

2. Aşı Takviminin Önemi

Aşı takvimine uyulması, bireysel ve toplumsal sağlık açısından büyük önem taşır:

Bireysel Koruma: Aşılar, aşılanan kişiyi hedef hastalıklara karşı korur.
Toplumsal Bağışıklık (Sürü Bağışıklığı): Aşılanma oranının yüksek olduğu toplumlarda, aşılanamayan veya aşıya yanıt vermeyen bireyler de hastalıklardan korunur. Bu duruma Sürü Bağışıklığı denir.
Hastalıkların Eradikasyonu: Aşılar sayesinde bazı hastalıklar tamamen ortadan kaldırılmıştır (örneğin, çiçek hastalığı) veya görülme sıklığı önemli ölçüde azaltılmıştır (örneğin, çocuk felci).
Sağlık Sistemine Yükün Azaltılması: Aşılar, hastalıklara yakalanma riskini azaltarak hastanelerin ve sağlık çalışanlarının üzerindeki yükü hafifletir.

3. Türkiye'deki Aşı Takvimi

Türkiye'de uygulanan aşı takvimi, Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenir ve güncellenir. Bu takvim, bebeklik, çocukluk ve yetişkinlik dönemlerinde yapılması gereken aşıları içerir.

Bebeklik Dönemi Aşıları

Aşı Adı	Uygulama Zamanı	Uygulama Şekli	Koruduğu Hastalıklar
Hepatit B	Doğumda	İM	Hepatit B
BCG	1. Ay	İD	Tüberküloz (Verem)
DaBT-IPA-Hib	2., 4., 6. Aylar	İM	Difteri, Boğmaca, Tetanos, Çocuk Felci (Polio), Hemofilus İnfluenza Tip B
Pnömokok	2., 4., 12. Aylar	İM	Pnömokok enfeksiyonları (zatürre, menenjit, orta kulak iltihabı vb.)
KKK	12. Ay	SC	Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak
Suçiçeği	12. Ay	SC	Suçiçeği
Hepatit A	18. Ay ve 24.Ay	İM	Hepatit A

İM: İntramüsküler (Kas İçi), İD: İntradermal (Deri İçi), SC: Subkutan (Deri Altı)

Çocukluk Dönemi Aşıları

Aşı Adı	Uygulama Zamanı	Uygulama Şekli	Koruduğu Hastalıklar
DaBT-IPA	İlkokul 1. Sınıf	İM	Difteri, Boğmaca, Tetanos, Çocuk Felci (Polio)
KKK	İlkokul 1. Sınıf	SC	Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak

Yetişkinlik Dönemi Aşıları

Yetişkinlik döneminde de bazı aşıların yapılması veya tekrarlanması gerekebilir:

Grip Aşısı: Özellikle risk grubunda bulunan kişilerin (yaşlılar, kronik hastalığı olanlar, sağlık çalışanları vb.) her yıl yaptırması önerilir.
Tetanos Aşısı: Her 10 yılda bir tekrarlanması önerilir.
Pnömokok Aşısı: Risk grubundaki yetişkinlere önerilir.
Zon Aşısı: 50 yaş üstü yetişkinlere önerilir.
HPV Aşısı: Cinsel olarak aktif kadınlara önerilebilir.
Seyahat Aşıları: Seyahat edilecek bölgeye göre, Sarıhumma, Tifo gibi aşılar gerekli olabilir.

4. Aşılar Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Aşılar güvenli midir? Evet, aşılar geliştirilirken ve kullanıma sunulmadan önce sıkı testlerden geçirilir.
Aşıların yan etkileri var mıdır? Aşıların yan etkileri genellikle hafiftir (örneğin, ateş, aşı yerinde ağrı). Ciddi yan etkiler çok nadirdir.
Aşı takvimine uymak zorunlu mudur? Türkiye'de aşı takvimine uymak zorunlu değildir, ancak toplum sağlığı açısından önemlidir.
Aşı yaptırmazsam ne olur? Aşı yaptırmazsanız, ilgili hastalıklara yakalanma riskiniz artar ve hastalığı başkalarına bulaştırma olasılığınız yükselir.

5. Aşı Karşıtlığı ve Bilimsel Yanıtlar

Aşı Karşıtlığı, aşıların faydalarına ilişkin yanlış veya eksik bilgilere dayanır. Bilimsel kanıtlar, aşıların güvenli ve etkili olduğunu açıkça göstermektedir. Aşı karşıtlığı ile ilgili en yaygın iddialar ve bilimsel yanıtları şunlardır:

İddia: Aşılar otizme neden olur. Yanıt: Bu iddia, bilimsel olarak kanıtlanmamıştır ve tamamen çürütülmüştür.
İddia: Aşılar bağışıklık sistemini zayıflatır. Yanıt: Aşılar, bağışıklık sistemini güçlendirir ve hastalıklara karşı direnç oluşturur.
İddia: Aşılar gereksizdir, çünkü hastalıklar zaten azalmıştır. Yanıt: Aşılar sayesinde hastalıklar azalmıştır. Aşılamayı bırakmak, hastalıkların yeniden yayılmasına neden olabilir.

6. Gelecekteki Aşı Gelişmeleri

Biyoteknoloji alanındaki gelişmeler, yeni ve daha etkili aşıların geliştirilmesine olanak sağlamaktadır. Gelecekte, Kanser, HIV gibi hastalıklara karşı da aşıların geliştirilmesi hedeflenmektedir. Ayrıca, mRNA Aşıları gibi yeni teknolojiler, aşı üretimini hızlandırmakta ve daha güvenli aşıların geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır.

7. Ayrıca Bakınız

8. Kaynakça

asit-baz reaksiyonları

asit baz tepkimeleri

asit düzenleyici

asit ile asit karıştırılırsa ne olur

asit ile baz karışırsa ne olur

asit yağmurları nasıl oluşur